Willa Litta to jedyny w swoim rodzaju skarb renesansu, którego nie znajdziecie w innej części Włoch. Będzie ona niezwykłą frajdą, szczególnie dla wielkich fanów sztuki oświecenia, która poza rozrywką w postaci gier wodnych, zaprowadzi Was do świata fantazji…. Kto spodziewałby się tego typu unikatu w okolicach nowoczesnego Mediolanu!
Historia kompleksu Villa Borromeo Visconti Litta
W drugiej połowie XVI w. Pirro I Visconti Borromeo powiększył posiadłość przeznaczoną na „magazyn” produktów rolnych i rozpoczął przekształcanie go w reprezentacyjną rezydencję, inspirowaną toskańskimi willami Medyceuszy. Miłośnik sztuki na nowo zdefiniował architekturę i dekorację korpusu mieszkalnego, założył ogród i stworzył Nimfeum, znane również jako Palazzo delle Acque (w j. polskim “Pałac Wód”). Budynek ten zaprojektowany został przez Martino Bassi, w celu zaprezentowania kolekcji obrazów, rzeźb, a także w związku ze stworzeniem ciekawych animacji przy użyciu wody.
W tworzeniu kompleksu brali udział również: rzeźbiarze Francesco Brambilla Młodszy i Marco Antonio Prestinari, malarze Camillo Procaccini i Pier Francesco Mazzucchelli znany jako Morazzone, Agostino Lodola i Giovanni Battista Maestri, nazywany też Volpino.
Camillo Procaccini wykonał w willi liczne mozaiki, dzięki specjalnej technice, przy użyciu kamyków rzecznych, o różnorakich odcieniach. Z kolei Morazzone stworzył przepiękne malowidła. Dzięki temu powstała autentyczna „willa rozkoszy”, będąca idealnym miejscem na przyjęcia, ośrodkiem spotkań pisarzy, artystów i intelektualistów, a także władców przybywających do Mediolanu.
Do ciekawostek należy fakt, że podczas różnego rodzaju wspomnianych już wcześniej gier wodnych, często “Pan domu” dla żartu oblewał odpoczywające w cieniu panny, przy pomocy skinienia ręką, czy klaśnięcia. Wtedy to ukryty w specjalnych pomieszczeniach Nimfeum sługa, włączał tryskające znienacka fontanny, znajdujące się często w samych posadzkach budynku. Ten niezwykły wynalazek inżynierii działa do dzisiaj i wprawia w osłupienie każdego przybywającego turystę, który często po tego typu wizycie wychodzi z willi cały mokry.
Aż do lat dwudziestych XVIII wieku formę willi utrzymano w niezmienionym układzie architektonicznym. Giulio Visconti Borromeo Arese, ostatni spadkobierca dynastii, przekształcił wejściowy dziedziniec budynku, z salą balową znajdującą się na parterze.
Fasady nimfeum zostały „odkryte na nowo” w drugiej połowie XVIII wieku, na polecenie markiza Pompeo Litta, siostrzeńca Giulio, który rozpoczął scenograficzną aranżację parku z monumentalnymi fontannami i powierzył Giuseppe Levati, malarzowi perspektywicznemu z mediolańskiej akademii, dekorację jadalni, stiukami i freskami na sklepieniach i ścianach.
Pierwsze próby renowacji i reaktywacji funkcji wodnych miały miejsce w 1932 r. dzięki Alberto Toselliemu, który przejął posiadłość. Jednakże dopiero po zakupie dokonanym przez gminę (w 1971 r.) i odnowie Nimfeum po długim okresie porzucenia niesamowitej willi, zadziwia odwiedzających w każdym wieku.
Park
Obszar parku wokół willi zajmuje około trzech hektarów. Prawdopodobnie od samego początku podzielony był na cztery zielone części, które wyznaczały doniczkowe rośliny cytrusowe. Jego ekspansja odbywała się na dwóch głównych osiach (południ-północ, wschód-zachód), wzdłuż których zainstalowano ogromne i kosztowne konstrukcje, takie jak: fontanny Galatei i Neptuna, szklarnie ananasów, roślin zwyczajnych i cytrusowych, a także zamontowano specjalny system nawadniania i gry wodne.
Wraz z rozprzestrzenieniem się w XVIII w. mody na transalpejskie drzewa liściaste i wprowadzeniem grabu w Lombardii, narodziła się z j. włoskiego tzw. carpinata, czyli nowa interpretacja klasycznego żywopłotu. W willi Litta zastosowano go na długiej ścieżce w kształcie litery “U”, składającej się z podwójnego rzędu grabów ze splecionymi i przyciętymi gałęziami. W tym okresie przesadzono ponad 300 grabów, aby nadać parkowi galerię o szerokości ponad 4 metrów i takiej samej wysokości, o łącznej długości 800 metrów.
W parku znajduje się również tzw. Teatro di Verzura (w j. polskim “Teatr Gałązek”), naturalna scena, przeznaczona do przedstawień muzycznych i teatralnych.
Na początku XIX w. moda na ogród krajobrazowy lub angielski, w 1808 r. pozwoliła architektowi Luigi Canonica przekształcić nieco całe założenie, sprawiając, że stało się ono zdecydowanie mniej regularne, z przewagą wysokich drzew i krzewów.
W ogrodzie znajdują się również zimne szklarnie, przeznaczone na przechowywanie drzewek cytrusowych, a także ciepłe oranżerie dla gatunków roślin egzotycznych. Z opisu sporządzonego w 1840 r. przez botanika Linneusza Tagliabue wynika, że w parku i samej willi znajdowało się wtedy wiele rodzajów roślin, takich jak: ananasy, drzewa bananowe, kawa, tamaryndy (roślina pochodząca z Indii, której owoce stosowane były przede wszystkim jako przyprawa), orchidee, hibiskusy i gardenie.
Obecnie w ogrodzie występuje aż 56 różnych gatunków drzew i krzewów. Są to m. in.: miłorząb japoński, który datuje się na lata 1850-55, cedry, magnolie i dęby.
Sławne postaci
W willi gościły sławne osobistości, które w wielu swoich pracach wspominały właśnie o willi Litta, takie jak:
- Johann Christian Bach – sławny kompozytor, nauczyciel muzyki rodziny Litta;
- Marie Henri Beyle, znany również jako Stendhal – francuski pisarz, który kochał sztuke i Włochy, autor m. in. biografii Haydna, Mozarta, Metastasio, a także dzienników z podróży do Rzymu, Neapolu i Florencji;
- Carlo Porta – włoski pisarz, uważany za największego poetę mediolańskiego;
- Ugo Fascolo – włoski poeta i pisarz, jeden z głównych uczonych neoklasycyzmu i pre-romantyzmu;
- Cesare Cantu – włoski historyk, pisarz i polityk.
Przydatne informacje
Willa znajduje się na północny-zachód od Mediolanu, w miejscowości Lainate, przy ulicy Largo Vittorio Veneto 12. Bilet wstępu dla osób indywidualnych kosztuje 10 € dla osób dorosłych i 8 € ze zniżką (wszelkiego rodzaju zniżki zależne są również od wieku dziecka, studenta, osoby starszej itd.). Każde zwiedzanie odbywa się w towarzystwie przewodnika, a wizyty mają miejsce zarówno w dzień jak i w nocy, często w kostiumach z epoki.
Polecam również nie zabierać ze sobą drogiego sprzętu w postaci aparatów, czy kamer, ponieważ mogą one zostać zalane. Wskazanym jest również zaopatrzenie się w dodatkową odzież na przebranie.
Pozdrawiam ciepło!
Maddalena
Dziękuję Ci za przeczytanie mojego artykułu!
Starałam się włożyć w niego całe moje serce, bo napisałam go z myślą o Tobie!
Jeżeli uważasz, że przydałby się jeszcze komuś innemu, zapraszam do udostępnienia. Będzie mi też miło jeżeli zostawisz swój komentarz tutaj na blogu, lub na Facebooku, na którym znajdziesz jeszcze więcej ciekawych treści!
Do bezpośredniego kontaktu zapraszam Cię przez e mail: wloskiwehikulczasu@gmail.com
