Jeżeli przyjechaliście odwiedzić urocze miasteczko Monza na północ od Mediolanu, koniecznie musicie wstąpić do Willi Królewskiej. To przeurocze miejsce z ogromnym parkiem, idealnym na długie spacery i wycieczki rowerowe. Zachęcam Was również do pikników w towarzystwie pięknej panoramy, z neoklasycystyczną willą w roli głównej.
Historia Willi Królewskiej w Monzie
Villa Reale w Monzie posiada ponad dwusetletnią historię. Jej budowę rozpoczęto w 1777 r. z rozkazu cesarzowej Marii Teresy Austriaczki, jako rezydencję wakacyjną, projektu Giuseppe Piermarini (autora Teatru Alla Scala w Mediolanie). Stworzona została na planie litery ”U”. Nawiązuje do typowych lombardzkich willi epoki oświecenia, z podwójną fasadą, jedną skierowaną w stronę dziedzińca i drugą w kierunku rozległego parku. Willa jest elementem tkanki miejskiej Monza, który najbardziej ze wszystkich zaznaczył się w kształcie i krajobrazie miasta.
Piermarini nie ograniczył się jedynie do zaprojektowania rezydencji królewskiej składającej się z willi i ogrodów. Stworzył jednolity kompleks, który dopasował i wpisał w układ urbanistyczny miasta. Fasadę willi skierowano w kierunku alei Cesare Battisti. Piermarini chciał, aby ośrodek ten stał się centrum władzy politycznej i gospodarczej, a nie tylko miejscem na odpoczynek. Jednakże ostatecznie willa była jedynie letnią rezydencją.
Od 1805 r. stała się główną siedzibą Eugenio di Beauharnais, który był namiestnikiem nowo utworzonego Napoleońskiego Królestwa Włoch. W tym też okresie przy willi powstał teatr projektu Luigiego Canonica, a także park, o którym mowa w dalszej części artykułu. Po upadku Napoleona od 1815 r. w willi rezydował arcyksiążę Ranieri, wicekról Królestwa Lombardzko-Weneckiego, który to zlecił architektowi Giacomo Tazzini jej modernizację. W 1819 r. otwarto również w parku szkołę dla profesjonalnych ogrodników.
Następnie Villa Reale została porzucona w 1900 r., zaraz po morderstwie króla Umberto I di Savoia. W całym XX w. trudno było zarządzać obiektem w taki sposób, aby nie uległ degradacji. Można stwierdzić, że w latach 2012-2014 willa została w sposób cudowny odratowana i odrestaurowana przez m. in. Nuova Villa Reale Monza SpA, a obecnie dostępna jest dla zwiedzających.
Park
Dekret imperialny Napoleona Bonaparte z 14 września 1805 r. mówi o stworzeniu na terytorium Monza Parco Reale. Miał to być ośrodek, w którym możliwym byłaby uprawa różnorakiej roślinności, a także miejsce przeznaczone na rozrywkę – polowania. Park zlokalizowano na północny-wschód od miasta. Jego teren dociera aż do pierwszych wzgórz Brianzy i obejmuje obszary Monza, Vedano, Biassono, S. Floriano, zajmując ogólnie 6.806.070 m². W 1807 r. został otoczony murem, o wysokości 3 m i długości 14 km, ponieważ odbywały się tam polowania. Mur stał się również główną gwarancją wyraźnej dychotomii pomiędzy urbanistyką, a naturą. Wymurowano go po to, aby zapobiec rozwojowi miasta, które mogłoby zająć tereny zielone.
Rzeka Lambro odgrywała w parku bardzo ważną rolę, ponieważ była siłą napędową znajdujących się w nim młynów, a poza tym dostarczała wodę do gospodarstw, małych willi, ogrodów itp. Częścią parku stały się wille Mirabello i Mirabellino, które wcześniej należały do Durinich, sławnych przedsiębiorców Monzie. Dodatkowo na ten cel wywłaszczono inne pomniejsze budynki, wiele gospodarstw, a także zalesiony obszar na północy – las Gavanti, zwany też Bosco Bello. Był to teren zamieszkany łącznie przez około 700 mieszkańców. Autorem projektu został Luigi Canonica (uczeń Piermariniego, architekta projektu Villi Reale), a całość prac nad parkiem trwała dokładnie trzy lata, od 1805 do 1807 r.
Park oprócz tego, że odbywały się w nim polowania, wpłynął na rozwój technik rolnictwa i inżynierii wodnej. Składa się z geometrycznych obszarów, regularnych alejek i dobrze zakomponowanej zieleni. Całość założenia wpisana została w zastany krajobraz naturalny. Warto dodać, że jest to największe w Europie założenie parkowe otoczone murem.
Tor wyścigowy
W parku na przestrzeni XX w. zaprowadzono pewne zmiany, które miały w pewien sposób ,,ożywić go” i nadać mu tym samym nowe funkcje. Istotną inwestycją stał się tor wyścigowy (z j. wł. autodromo), który zrealizowano w trzy miesiące w roku 1922. Został on zbudowany po sukcesie Grand Prix Włoch, które odbyło się w 1921 r. na torze Montichiari l’Automobile Club Italiano i w związku z silnym rozwojem krajowego przemysłu motoryzacyjnego.
Przedsięwzięcie od początku uważano za błędne, zważając na pierwotny projekt historycznego parku, który skupiał się na ekologii i ochronie przyrody. Ministerstwo Edukacji próbowało sprzeciwić się planowi, ale niestety argumenty związane z rozwojem przemysłu motoryzacyjnego były silniejsze. Problem polegał na tym, że część parku została sprywatyzowana, a poza tym w związku z zainstalowaniem toru wyścigowego, trzeba było zlikwidować cenne rośliny i wykarczować drzewa. Dodatkowo hałaśliwy i produkujący spaliny tor, wpływa niekorzystnie nie tylko na florę, ale i na faunę parku.
Poprzednio na miejscu autodromu znajdował się służący do organizowania wyścigów konnych tor w stylu angielskim, który powstał w 1888 r. Projekt autodromu został powierzony Alfredo Rosselli i składał się z pętli z długimi prostymi, umożliwiającymi osiągnięcie wysokich prędkości i części owalnej. Część owalna została zburzona w 1938 roku, ale odbudowano ją w 1955 roku, ostatecznie zamykając w 1961 roku, ponieważ dla coraz szybszych samochodów, stała się zbyt niebezpieczna. W trakcie wyścigów na torze zginęło wiele kierowców m. in. Giuseppe Campari Ascari, Wolfgang von Trips, Jochen Rindt, Ronnie Peterson, ale też liczna publiczność biorąca udział w zawodach.
Willa i park obecnie
Willa i park nie są epicentrum całego założenia urbanistycznego Monza. Villa Reale i inne zabudowania znajdujące się w parku przestały być już funkcjonalne i nie spełniają dzisiejszych standardów związanych chociażby z ośrodkami mieszkalnymi, przemysłowymi, czy handlowymi.
Willa obecnie pełni funkcję muzeum, kawiarni i restauracji, a ponadto jest to centrum, w którym organizowane są konkretne wydarzenia, mające na celu np. promocję produktów (m. in. firma Ray-Ban).
Każdemu odwiedzającemu to miejsce polecam:
- Wypożyczyć rower w parku (wypożyczalnia znajduje się w okolicach parkingu – 1 rower jednoosobowy kosztuje 3 €/h; przy wypożyczalni znajdują się różne typy rowerów takie jak np. tandemy, mountain bike itp.).
- Zorganizować piknik w parku (jest on ogromny, dlatego nigdy nie będziecie mieli problemu ze znalezieniem miejsca dla siebie).
- Napić się wyśmienitego, świeżego jogurtu, produkowanego na miejscu, który zakupić można przy Molino di San Giorgio (numer na mapie 21).
- Napić się kawy w uroczej kawiarni znajdującej się na parterze willi.
- Zwiedzić wnętrza willi. Wizyta z przewodnikiem odbywa się na trzech poziomach: apartamenty na I, II i III piętrze. Koszty wizyty zależne są od tego jaką taryfę wybierzecie – zwiedzanie tylko jednego z pięter, czy też wszystkich trzech (10-20 euro/osobę). Wizyta odbywa się w językach: włoskim, angielskim, hiszpańskim, niemieckim i francuskim. Szczegółowe informacje znaleźć można na oficjalnej stronie willi.
Pozdrawiam!
Maddalena
Dziękuję Ci za przeczytanie mojego artykułu!
Starałam się włożyć w niego całe moje serce, bo napisałam go z myślą o Tobie!
Jeżeli uważasz, że przydałby się jeszcze komuś innemu, zapraszam do udostępnienia. Będzie mi też miło jeżeli zostawisz swój komentarz tutaj na blogu, lub na Facebooku, na którym znajdziesz jeszcze więcej ciekawych treści!
Do bezpośredniego kontaktu zapraszam Cię przez e mail: wloskiwehikulczasu@gmail.com
