Fabryka Braci Branca

Mediolan to miasto industrialne, w którym od XIX w. rozwijał się nowoczesny przemysł w fabrykach produkujących różnego rodzaju artykuły, m. in. alkohole. Do najbardziej znanych włoskich gorzelni należy Fabbrica dei Fratelli Branca, Campari, Ramazzotti i Zucca, które na stałe wpisały się w historię miejscowości. Pierwsza z nich znajdujące się przy ul. Resagone 2 w Mediolanie i jest jedyną działającą od XIX w. starą destylarnią, którą uznać można za zabytek techniki.  

Właściciele fabryki nigdy nie podjęli starań o wpisanie obiektu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pragną, aby było to miejsce kameralne, a nawet sekretne! Wielu mieszkańców Mediolanu uważa, że jest to nieistniejąca już industria, w której od lat nie podjęto żadnej produkcji, a Fernet Branca to tylko legenda… 

Oprowadzaniem po muzeum zajmuje się Marco Ponzano, były dyrektor do spraw promocji i reklamy Fabryki Braci Branca, a obecnie kurator kolekcji. Każda z wizyt jest darmowa i wymaga wcześniejszej rezerwacji online.  

Kultura spożywania alkoholu we Włoszech  

W celu przybliżenia istoty tego miejsca, warto przedstawić pewne kwestie, związane z kulturą spożywania alkoholu we Włoszech. Trunki produkowane we Fabryce Branca nazywane są z j. włoskiego amaro (w j. polskim jest to słodko-gorzki, ziołowy likier), który pije się zazwyczaj po posiłku w celu jego łatwiejszego strawienia. Ma to miejsce zazwyczaj wieczorem, po dość obfitej włoskiej kolacji (kieliszek alkoholu), czy też podczas tzw. włoskiego aperitivo.  

Aperitivo to zwyczaj delektowania się drinkiem (mającym w składzie m. in. wymienione wcześniej amaro – tradycyjny likier), który ma pobudzić apetyt przed włoskim lunchem (w okolicach południa), czy też przed kolacją (w okolicach godziny 18:00). Do drinka najczęściej dodawane są drobne przekąski w formie chipsów, oliwek, czy też z j. włoskiego taralli (słonych ciasteczek). Poza napojem alkoholowym rytuał delektowania się wspomnianym wyżej drinkiem, polepsza kontakty społeczne, ponieważ włoskie aperitivo to tzw. spotkanie na pogawędkę. 

Krótka historia Fabryki Braci Branca 

Cała historia produkcji amaro rozpoczęła się ponad 170 lat temu, wraz z działalnością Bernardino Branca, aptekarza, samouka, który stworzył eliksir antymalaryczny, prawdopodobnie wraz ze szwedzkim lekarzem o umieniu Fernet. Być może stąd też przyjęła się nazwa Fernat Branca, który został stworzony jako napój leczniczy do zwalczania nie tylko malarii, ale też cholery, gorączki i bólu. Jest to wyciąg z 27 roślin leczniczych, które w połączeniu okazały się skuteczne: chorzy odzyskiwali zdrowie, a produkt zaczął być zamawiany na całym świecie. Nawet dziś jego receptura jest tajemnicą rodzinną. 

W 1845 r. Bernardino Branca, twórca wspomnianego wyżej amaro znanego na całym świecie, ufundował spółkę Fratelli Branca Distillerie S.r.l. W tym też roku otworzył pierwszą fabrykę na Corso di Porta Nuova w Mediolanie, współpracując z trójką swoich dzieci Giuseppe, Luigi i Stefano. W 1862 r. Stefano Branca oficjalnie dołączył do spółki i wprowadził na rynek nowe produkty, prezentując je na wielkich, międzynarodowych wystawach końca XIX w., które stały się natychmiastowym sukcesem.

W 1893 r. Leopoldo Metlicovitz stworzył logo spółki “Mondo” (w j. polskim „Świat”), które obowiązuje do dnia dzisiejszego. Autor urodził się w Trieście w 1868 r. i rozpoczął karierę w warsztatach graficznych Officine Grafiche Ricordi. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych artystów tego okresu.  

W 1907 r. Dino Branca przejął firmę i wypromował ją na arenie międzynarodowej. W tym też okresie otwarto nowe zakłady (filie mediolańskiej fabryki) w Buenos Aires, Saint Louis, Chiasso i w Nowym Jorku. Wtedy to zakład w Mediolanie został przeniesiony do dzisiejszego budynku przy ulicy Resegone 2.

Obecnie na całym świecie istnieją tylko dwie fabryki: w Mediolanie, która wypuszcza około 10 milionów butelek dla Włoch i reszty świata, oraz w Argentynie, gdzie każdego roku produkuje się 55 milionów butelek, przeznaczonych jedynie na rynek argentyński. W Argentynie przyjął się bardzo popularny i modny koktajl składający się z Fernet Branca i Coca-coli z lodem. W tym środowisku istnieje nawet zwyczaj obowiązkowego przynoszenia butelki Fernet Branca, udając się na spotkania towarzyskie w czyimś domu.  

W 1965 r. powstał napój alkoholowy Brancamenta, rewolucyjny produkt, który łączył w sobie dobroczynne i trawienne właściwości z przyjemnością odświeżającego smaku. Legendarnym pomysłodawcą Brancamenta była Maria Callas (sławna śpiewaczka operowa), która przed występem pijała kieliszek Fernet Branca, z dużą ilością lodu i liśćmi mięty. W 1981 r. powstał Centro Studi Maria Branca, nazywane dzisiaj jako Centro Studi Fratelli Branca Distillerie, w celu kontroli jakości produktów wytwarzanych w fabryce, jak i badań w dziedzinie ziół leczniczych.  

W 1982 r. właściciele spółki Fratelli Branca zakupili 50% firmy Carpano w Turynie, producenta oryginalnej formuły wermutów. W 1985 r. firma winiarska Chianti przyjęła nazwę Villa Branca s.r.l. i dołączyła do grupy Branca. Jej siedziba mieści się w Mercatale Val di Pesa. W 1998 r. słynna destylarnia Candolini di Tarcento, założona przez Giovanniego Giustino Candoliniego, została zakupiona przez firmę. Do spółki dołączało tym samym coraz więcej różnych producentów. W 1999 r. Giuseppe Branca został prezesem firmy Fratelli Branca Distillerie, a Niccolò Branca jest jej administratorem. W tym okresie firma zajmowała nowe, znaczące pozycje na rynkach referencyjnych, konkurując z wiodącymi międzynarodowymi koncernami. 

2001 r. fabryka zaczęła produkować Caffè Borghetti, likier kawowy espresso, uzyskany ze starożytnej receptury przekazywanej od 1860 r. przez Ugo Borghetti. Rozprowadzany już od 1982 roku, jest słodkim, umiarkowanie alkoholowym likierem, który często używa się jako dodatek do lodów.  

W czerwcu 2009 r. zainaugurowano Muzeum Kolekcji Branca, w którym zaczęto zbierać i przechowywać przedmioty, dokumentację kolekcjonerską, a także zapewniać firmie miejsce na działalność kulturalną.  

Zakład – krótki opis obiektu

Budynek zaprojektowany przez inżyniera Merlini, został wybudowany w latach 1908-1913 na obrzeżach miasta, w Derganino, w rejonie Boscaiola (dziś południowa część dzielnicy Bovisa). Kompleks przy ulicy Resegone jest typowym przykładem lombardzkiej tradycji architektonicznej z początku XX w.  

Fabryka obejmuje ponad 23 000 m² pomiędzy obecną Viale Jenner i Viale Lancetti. Zgodnie z ówczesną tradycją przemysłową, mieściła się w niej działalność produkcyjna i zarezerwowana na usługi. Rzeczywiste przestrzenie fabryczne były ogromne. Dostęp do nich umożliwiał duży dziedziniec wejściowy. Przechowywano w nich maszyny do rozcierania, destylatory, pompy transferowe, a także maszyny do zatykania butelek i ich etykietowania. Znajdowały się tam również ogromne przestrzenie przeznaczone na laboratorium, używane już na początku XX w., w którym to przeprowadzano wszelkiego rodzaju ekspertyzy związane z kontrolą jakości i analizą ziół leczniczych. Największe pomieszczenia przeznaczone były do przechowywania dojrzewających i starzejących się likierów w beczkach.

Dodatkowo duża część kompleksu mieściła następujące usługi: dużą stajnię dla koni używanych do transportu wozów z beczkami i skrzyniami; pomieszczenia do produkcji beczek, powierzonej profesjonalnym bednarzom; magazyny do dostarczania przypraw i ziół; zakłady krawieckie; stołówki; pomieszczenia po pracy, używane przy Viale Lancetti od późnych lat 40. do 70., gdzie debiutowali słynni włoscy piosenkarze (np. Wilma De Angelis i Adriano Celentano). 

• 

Dzisiaj budynek jest nadal siedzibą włoskiego zakładu produkcyjnego Fratelli Branca Distillerie, jednej z niewielu fabryk, które utrzymują jednostkę produkcyjną w Mediolanie i jedynej pozostałej w obszarze graniczącym z Bovisą, w okręgu centrum miasta. Obecnie przechowuje się tam również ponad 800 beczek przeznaczonych do dojrzewania Fernet Banca i brandy Stravecchio.  

Budynek fabryki nie zmienił się wizualnie, jednakże jego 55 metrowy komin udekorowany został przez sławną grupę artystów w Mediolanie, zajmujących się tworzeniem murali. Mural stworzono z okazji Expo 2015, który przedstawia zioła i przyprawy, których używa się do produkcji Fernet Branca.  

Należy również podkreślić, że na początku XX w. w fabryce pracowało aż 900 osób, a obecnie liczba pracowników spadła do 80, ponieważ nowoczesna technologia wyręczyła siłę rąk ludzkich.   

Muzeum 

Muzeum zostało założone przez rodzinę Branca, która chciała zbierać i przechowywać przedmioty, dokumentację kolekcjonerską, a także wyposażyć firmę w miejsce na działalność kulturalną. Kolekcja otwarta została w 2009 r. Jest to nie tylko muzeum biznesowe, które spogląda w przeszłość, ale także przestrzeń, w której obiekt nabiera podwójnego znaczenia: jest historyczną dokumentacją systemu produkcyjnego, a także koncepcją dobrej komunikacji i organizacji. Kolekcja znajduje się w kompleksie przemysłowym w Mediolanie i zajmuje ponad 1000 m². Jest to owoc ponad 10-letniej pracy, w którą zaangażowani byli wszyscy aktywni uczestnicy firmy, od wyboru materiałów, po odnawianie konkretnych przedmiotów, aż do końcowego przygotowania. Ponadto muzeum działa na wszystkie zmysły, ponieważ miejsce to przenikają liczne zapachy poszczególnych alkoholi: ziół, kawy, mięty itd. 

Na wejściu do muzeum umieszczone zostały wizerunki założycieli, w tym protoplasty, samouka aptekarza Bernardino Branca, jego żony, ich dzieci, synowej Marii Scala, która miała wielki wkład w rozwój firmy, ponieważ znała się na marketingu. 

Aby podkreślić różne obszary produkcyjne od 1845 r., przestrzeń wystawienniczą podzielono na kilka części, na które składają się: obszar poruszający aspekty związane z zielarstwem, laboratorium chemiczne, przestrzeń do obróbki drewna (produkcji beczek), a także biuro.  

Na ścianach można podziwiać m. in. kalendarze wykonane między 1886 a 1913 rokiem oraz niektóre z wielu plakatów promocyjnych zaprojektowane przez Metlicovitz, Cappiello, Jean d’Ylen, Mauzan, Codognato, które świadczą o dużym przywiązaniu właściciela do samego wizerunku firmy. Znajdują się tam również czarno-białe fotografie. Dlatego też jest to miejsce, które poza produkcją skupiało i nadal skupia wybitnych artystów i szeroko pojęte piękno. Tym samym jest to obiekt będący fenomenem na skalę Europy, ale i całego świata. Jest to „industrialna perła” Mediolanu.  

Doskonałym przykładem działalności artystycznej, są plakaty reklamowe ubiegłego stulecia, ale także planowane kampanie prasowe i telewizyjne. Pierwsza reklama w archiwum Fratelli Branca sięga 1865 r. i opublikowana została w „La Perseveranza”, podczas gdy słynny orzeł, który chwyta butelkę Fernet Branca w trakcie lotu nad światem, pojawia się po raz pierwszy w Kalendarzu Branca w 1895 roku. 

Na niektórych stołach wystawiane są butelki z okresu ponad 60 lat, będące opakowaniem różnych produktów z Fabryki Branca (w tym pierwszych wyprodukowanych). W gablotach umieszczone zostały popielniczki, kieliszki do degustacji małe walizki używane jako pakiety upominkowe.  

W muzeum podziwiać można szkice niektórych kampanii reklamowych z lat 60. i 70. i zobaczyć słynny program telewizyjny Caroselli. Są to świadectwa, które prowadzą do poznania wartości i tradycji historii Fabryki Braci Branca, z której firma jest dumna i którą wciąż się inspiruje.  

W przestrzeni muzealnej mieszczą się również pomieszczenia przeznaczone na działalność Akademii Branca, w której to szkoli się profesjonalnych barmanów, tworzenia tradycyjnych drinków z produkowanych w fabryce alkoholi, jak i pozwala na komponowanie nowych. Listę drinków i sposób picia poszczególnych alkoholi skonsultować możecie klikając tutaj. 

Wizyta nie kończy się jedynie na zwiedzaniu muzeum, ale kontynuowana jest na przestrzeni produkcyjnej. W jednym z pomieszczeń znajduje się wielka beczka, przechowująca brandy Stravecchio, która określana jest jako botte madre (w j. polskim “beczka matka”), o średnicy 6 metrów i pojemności 84 000 litrów. Zbudowana została w 1892 r. po raz pierwszy. Następnie po zmianie lokalizacji fabryki w 1910 r. rozebrano ją, jej klepki załadowano na 40 wagonów, a następnie odbudowano ją w ciągu dwóch miesięcy w miejscu, w którym obecnie prowadzona jest działalność. CIEKAWOSTKA! Pomieszczenie, w którym została umieszczona, zbudowano wokół beczki. W tym „drewnianym olbrzymie” brandy Stravecchio starzeje się i od 1910 roku nigdy nie została całkowicie opróżniona. W Fabryce Branca możliwym jest również zwiedzanie podziemnych gorzelni, w których w dębowych beczkach przechowywane są brandy i Fernet Branca. 

Pozdrawiam ciepło! 

Maddalena 

Dziękuję Ci za przeczytanie mojego artykułu!

Starałam się włożyć w niego całe moje serce, bo napisałam go z myślą o Tobie!

Jeżeli uważasz, że przydałby się jeszcze komuś innemu, zapraszam do udostępnienia. Będzie mi też miło jeżeli zostawisz swój komentarz tutaj na blogu, lub na Facebooku, na którym znajdziesz jeszcze więcej ciekawych treści!

Do bezpośredniego kontaktu zapraszam Cię przez e mail: wloskiwehikulczasu@gmail.com